اکتشاف، مهم ترین چالش پیش روی توسعه معادن خراسان رضوی | ثروت خفته خراسان در دل زمین

به گزارش شهرآرانیوز؛ به تازگی غلامحسین مظفری، استاندار خراسان رضوی، در جلسه شورای معادن استان که با حضور رئیس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور برگزار شد، با اشاره به سهم ناچیز ۰.۷درصدی خراسان رضوی از درآمد معادن کشور تأکید کرد که این سهم عملا به معنای «هیچ» است. استاندار بیان کرده که با هدف افزایش سهم استان در اقتصاد معدنی کشور، تقویت سرمایه گذاری بخش خصوصی و سامان دهی پروژه‌های زمین شناسی، تشکیل کنسرسیوم منطقه‌ای معدن در خراسان رضوی به عنوان یک ضرورت باید پیگیری شود.

آمار‌ها نشان می‌دهد که ۵۳ نوع ماده معدنی با ارزش فلزی و غیرفلزی در خراسان رضوی شناسایی شده است که برخی از آن‌ها شهرت جهانی دارند. خراسان رضوی پس از استان‌های کرمان و یزد رتبه سوم کشور را از نظر ذخایر معدنی در اختیار دارد. ۹۸۰پروانه بهره برداری معادن در خراسان رضوی با ذخیره ۲.۸میلیارد تن و استخراج اسمی ۷۰میلیون تن در سال وجود دارد. با این حال به گفته فعالان اقتصادی، کمبود سرمایه گذاری در حوزه اکتشاف معادن سبب شده است تا در عمل خراسان رضوی نتواند از این موقعیت به خوبی استفاده کند.  

داریوش اسماعیلی، معاون وزیر صمت، وعده داده که تا پایان بهار سال آینده سیصد محدوده امیدبخش معدنی در خراسان رضوی به بخش خصوصی معرفی شوند. او گفته که در خراسان رضوی حدود سی برگه زمین شناسی کاربردی در سه لایه زمین شناسی، ژئوشیمی و زمین شناسی اقتصادی تهیه کرده‌ایم که حدود ۲۱برگه مربوط به منطقه بردسکن و هفت تا هشت برگه مربوط به منطقه سبزوار است که درمجموع نود پروژه را شامل می‌شود.

غفلت از اکتشاف معادن در استان

رئیس خانه معدن خراسان رضوی در گفت‌و‌گو با شهرآرا می‌گوید: استان خراسان رضوی با وجود دارابودن ظرفیت‌های عظیم معدنی، در حوزه اکتشاف مورد توجه کافی قرار نگرفته و از نظر زیرساخت‌های لازم نیز با کاستی‌هایی روبه روست. غلامرضا نازپرور بیان می‌کند: همه می‌دانند خراسان رضوی یک استان معدنی است و همواره در رتبه‌های اول تا سوم کشور قرار داشته، اما در حوزه اکتشاف فعالیت چندانی انجام نشده است. شرکت‌های دولتی که موظف به توسعه زیرساخت‌ها هستند، در این استان چندان فعال نبوده‌اند.

نازپرور می‌افزاید: درصورت انجام اکتشافات جدید، تولید ناخالص داخلی استان به طور چشمگیری افزایش می‌یابد، اما متأسفانه تمرکز این شرکت‌ها همواره روی استان‌های دیگر بوده و خراسان نادیده گرفته شده است. او همچنین با اشاره به برنامه‌های جدید در دولت می‌گوید: با تفویض برخی اختیارات حوزه اکتشاف به منطقه شمال شرق، امید است که سرمایه گذاری مناسبی در حوزه اکتشاف صورت گیرد.

ما اکنون قطب تولید آهن هستیم، اما ذخایر موجود درنهایت تا شانزده سال آینده پاسخگو خواهند بود؛ بنابراین باید اکتشافات جدید انجام شود تا زنجیره تولید کامل شود. رئیس خانه معدن خراسان رضوی بر اهمیت کاهش ریسک سرمایه گذاری در معادن تأکید می‌کند و‌ می‌گوید: طبق قانون معادن، دولت موظف است بستر‌های لازم برای سرمایه گذاری بخش خصوصی را فراهم کند. اکتشاف دارای بالاترین ریسک است؛ از هر صد محدوده اکتشافی، ممکن است تنها پنج مورد تبدیل به معدن شود. 

وی تأکید می‌کند: هزینه بالای فعالیت‌های اکتشافی از عوامل مهم در ضعف اکتشاف است. اکتشاف دقیق یک محدوده نیازمند انجام حفاری‌های اکتشافی و تست‌های آزمایشگاهی است که با هزینه زیادی انجام می‌شود. به منظور تأمین مالی این فعالیت‌ها لازم است تسهیلاتی برای کاشف در نظر گرفته شود تا بتواند کیفیت فعالیت خود را افزایش و سرمایه گذاری کافی در محدوده مورد نظر انجام دهد.

سهم استان از معادن کشور تنها ۰.۷درصد است

معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی در گفت‌و‌گو با شهرآرا با اشاره به ظرفیت‌های بالقوه معدنی استان می‌گوید: سهم خراسان رضوی از کل معادن کشور تنها ۰.۷درصد است که باید به طور جدی ارتقا پیدا کند.

رضا جمشیدی می‌گوید: اگرچه بیش از ۵۳نوع ماده معدنی در استان وجود دارد، سهم ارزش افزوده بخش معدن در تولید ناخالص داخلی استان حدود ۷درصد است که این نشان دهنده استفاده ناکافی از ظرفیت‌های خدادادی استان به ویژه در بخش اکتشاف و استخراج است.

جمشیدی با تأکید بر لزوم سرمایه گذاری گسترده در حوزه اکتشاف، بیان می‌کند: به دلیل محدودیت منابع مالی دولت، امکان تأمین اعتبارات سنگین مورد نیاز برای اکتشافات در کوتاه مدت وجود ندارد. ازهمین رو، تصمیم گرفته شد که زمینه برای ورود بخش غیردولتی و فعالان اقتصادی بخش خصوصی استان فراهم شود.

معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی در ادامه بیان می‌کند: بخش زیادی از فعالیت‌های معدنی استان توسط شرکت‌هایی انجام می‌شود که خارج از استان مستقر هستند و به همین دلیل منافع حاصل به طور کامل به استان بازنمی گردد. در شورای معادن استان بررسی شد که امکان سنجی تشکیل کنسرسیوم‌هایی از فعالان اقتصادی بومی برای بهره برداری از پهنه‌های معدنی انجام شود.

معاون استاندار خراسان رضوی می‌افزاید: هدف از این تصمیم آن است که سهم بیشتری از فعالیت‌ها و منافع معدنی در اختیار فعالان اقتصادی داخل استان قرار گیرد، تا هم سرمایه گذاری بومی افزایش یابد و هم منافع اقتصادی به استان بازگردد. جمشیدی می‌گوید: استفاده از توانمندی‌های بخش خصوصی، همراه با برنامه ریزی دقیق از سوی نهاد‌های دولتی، می‌تواند جهشی جدی در توسعه بخش معدن استان ایجاد کند.

در ادامه حتما بخوانید ایران پنجمین قدرت معدنی جهان | کشف ۲درصد گنجینه‌های معدنی ایران

۶هزار میلیارد ریال برای اکتشاف معادن

علی رسولیان، مدیرعامل مجموعه سنگان خواف، هم به شهرآرا می‌گوید: سرمایه گذاری در حوزه معدن استان خراسان رضوی به ویژه در بخش اکتشاف تاکنون ضعیف بوده و استان در این زمینه جزو استان‌های کم برخوردار کشور محسوب می‌شود. وی بیان می‌کند: با انعقاد یک قرارداد ۶هزار میلیارد ریالی، اکتشافات در ۳۵محدوده معدنی سنگ آهن در استان‌های خراسان شمالی و خراسان رضوی و اکتشافات عمیق در محدوده سنگ آهن آغاز شده است.

رسولیان می‌افزاید: با دریافت مجوز رسمی ما به عنوان مجری اکتشافات در خراسان رضوی و خراسان شمالی منصوب شدیم. این اقدام منجر به آغاز عملیات در ۳۵محدوده معدنی در استان خراسان رضوی شده و هم اکنون نیز در ۱۰محدوده در خراسان شمالی فعالیت داریم. وی با اشاره به نتایج اولیه، اظهار می‌کند: نتایج بسیار امیدوارکننده‌ای به دست آمده و در برخی مناطق به ذخایر درخور توجه آهن دست یافته‌ایم. 

همچنین سازمان زمین شناسی از این روند حمایت می‌کند و انتظار می‌رود محدوده‌های جدیدی به زودی شناسایی شوند. رسولیان می‌گوید: ایران در رتبه دهم ذخایر سنگ آهن قرار دارد که منطقه سنگان با ۱.۲میلیارد تن ذخیره زمین‌شناسی که در خود جای داده، می‌تواند نقش مؤثری در اقتصاد کشورمان داشته باشد و برنامه ما تأمین ۳۰درصد سنگ آهن کشور است.